Artsen hebben meer kennis nodig over medicinale cannabis

De brede inzet van medicinale cannabis kan nog heel lang duren stelt Jef Martens wanneer hij de situatie in Californië vergelijkt met hier.

0
medicinale cannabis LUMC chronische pijn Leids Universitair Medisch Centrum VWS jazz pharmaceuticals gw pharmaceuticals
- Advertentie -

Op 1 september publiceerde People Science resultaten van een onderzoek (n=167) over cannabis consumptie voor het welzijn. Voornamelijk gaat het People Science over het inzetten van cannabis voor medicinale toepassingen, zowel aanvullend en als primaire medicatie. De groep respondenten komt uit Californië.

Ik kwam op dit onderzoek via Peter Grinspoon MD, zoon van cannabisactivist Lester Grinspoon. Peter deelt via Twitter regelmatig belangrijke onderwerpen en we hebben soms een leuk gesprek daar over. Zo ook dus dit onderwerp:

Een zorgelijke uitkomst werd bekend gemaakt: slechts 26% van de respondenten vertrouwt zijn of haar arts qua kennis en inzetgebieden voor toepassing van cannabis. Vrienden (30%) en dispensaries (cannabis winkels en cannabis apotheken, 36%) scoorden beduidend hoger. Het commentaar dat mede oprichtster Belinda Tan MD, PhD van People Science gaf op deze uitkomsten:

Foto van Belinda Tan MD PhD, bron People Science
Belinda Tan MD PhD, bron People Science

“Mensen willen hun arts vertrouwen, maar artsen hebben [meer] kennis nodig. De medische gemeenschap levert langzaam meer inhoudelijk materiaal via de continue medische opleidingen. Helaas is die inhoud vooral gericht op risicomijdend gedrag en verslavingsbeperking. Gelukkig is er een groeiende groep van cannabis gerichte artsen die onderling kennis uitwisselt door praktijkervaringen te delen. Er is echter nog een hele weg te gaan.”

De educatieve kink in de kabel wordt door cannigma.com verder uitgelegd. Bezoek de website voor een infographic over het onderzoek van People Science. Zij schrijven dat een Israelisch onderzoek uit 2018 onder 24 artsen het kennisgat ook onderkent. De conclusie van het paper van Zolotov et al. is dat er geen goede samenvatting is over hoe cannabis werkt en toegepast wordt als medicijn, of dat het niet als medicijn gezien moet worden.

Pleiten voor cannabis kennis in de artsenopleiding

Cannigma beschrijft verder een persistent probleem in de opleiding van artsen. Cannabis komt amper voor in de opleidingsmaterialen en wordt zeer beperkt besproken. Zoals Dr. Franjo Grotenhermen noemde tijdens de opleidingsdag voor artsen zijn er vele ‘lade artsen’ in de praktijk. Een gekscherende term waarbij ‘een arts het bureaulaatje opentrekt en kijkt, wat ken ik voldoende en kan de symptomen bestrijden’ in plaats van het best passende medicament voor de patiënt, op dat moment.

Cannabis komt amper voor in de opleidingsmaterialen en wordt zeer beperkt besproken

Het kennisgat kom ik ook regelmatig tegen in de praktijk, in Nederland, België en Duitsland. Wanneer iemand met CBD en/of THC aan de slag wil, zijn er mogelijke indicaties om dat voorzichtig te doen. Wannéér dat het geval is, in combinatie met welke medicijnen, is onbekend bij artsen. De apotheker kan daar wel bij helpen, maar staat niet altijd dicht genoeg bij de patiënt.

Uit mijn ervaringen met verschillende heelkunden zie je twee heldere verschillen: de westerse methode is selectief, exclusief en geïsoleerd. Het pakt een of beperkte set symptomen aan, met een onderzoek gericht op alleen dat onderwerp en gebruikt het liefst één middel. Oosterse en traditionele geneeswijzen inclusief plantheelkunde zijn meestal integratief, balans georiënteerd en breed. De cannabisplant is ook balans georiënteerd en ‘breed’ en sluit daarom in mijn opinie moeilijk aan bij de westerse methode.

Je zag deze houding ook duidelijk bij de presentatie van het onderzoek dat loopt in het Erasmus MC. Hoofdarts Prof. dr. Martin van den Bent gaf duidelijk aan dat wanneer je THC isolaat betrekt, de soort bron niet uitmaakt. Chemisch gezien klopt dat. Helaas verwacht ik minder kwaliteit in de resultaten voor de patiënt wanneer er met een isolaat gewerkt wordt.

Meerdere onderzoeken onderschrijven dit statement: de werking van het entourage effect. Dit effect zorgt er voor dat verschillende cannabinoïden samen meer effect bereiken dan een enkelvoudige, geïsoleerde cannabinoïde kan.

Brede inzet medicinale cannabis kan nog lang duren

Het onderzoek van People Science is uitgevoerd in de VS, Californië. Ondanks dat Nederland eerder is begonnen met medicinale cannabis, is in Californië het percentage geregistreerde officiële medicinale consumenten een stuk hoger. Ook is daarmee de medicinale kennis over inzet en toepassingsmogelijkheden hoger bij artsen.

Als we onderkennen dat de medicinale consument in zo’n leefomgeving nog onvoldoende vertrouwen heeft, maak ik me zorgen

Als we onderkennen dat de medicinale consument in zo’n leefomgeving nog onvoldoende vertrouwen heeft, maak ik me zorgen. Het gaat dan nog tenminste een gehele generatie artsen kosten alvorens cannabis meer baat kan brengen. Niet alleen de zittende artsen, óók nog de nu in opleiding komende artsen zullen onvoldoende in aanraking komen met gedegen lesmateriaal. Zo zal het dan ook in mijn vermoeden nog ruim 15 jaar kunnen duren alvorens cannabis als medicijn met kennis en ervaring ingezet kan worden.

Waar baseer ik dat op? Een stukje uit een speech bij de TU/e (Technische Universiteit Eindhoven) tijdens Process Mining Camp 2017. De ietwat neerslachtige toespraak van Prof. Wil van der Aalst, ten tijde van een bijeenkomst van procesverbeterings professionals. Hij was dankbaar voor deze jaarlijkse bijeenkomst en bron van overleg. Toch wrong er iets.

Prof. van der Aalst noemde dat hij in 1994 begonnen is met een nieuwe techniek, Process Mining. Het duurde ruim 15 jaar alvorens bedrijven de waarde van de techniek leerden waarderen en toepassen. 8 boeken, enkele honderden lezingen, duizenden studenten en tientallen software pakketten verder komt de techniek langzaam van de grond.

Nu, in 2021 zijn we al weer 4 jaar verder dan deze speech. Ongeveer nu komen mondjesmaat vacatures in de lucht waarbij deze kennis gevraagd wordt. Prof. van der Aalst was toen teleurgesteld dat, ondanks de onderkende waarde, de opnamesnelheid in curriculum, dagelijkse processen en professionele dienstverlening ‘zo traag ging’.

Medicinale tender, experiment gesloten coffeeshopketen en Lareb onderzoek kunnen versneller zijn

Laten we er voor zorgen dat de medicinale tender die loopt bij Bureau Medicinale Cannabis ook voor beter voorlichtingsmateriaal en opleidingsmateriaal zorgt. Het vermoeden is dat wanneer er meer spelers op de Nederlandse medicinale cannabis markt komen, er ook meer behoefte ontstaat voor kennis over de toepassing van de verschillende soorten.

De rol voor de coffeeshopmedewerker wordt ook belangrijker

De rol voor de coffeeshopmedewerker wordt ook belangrijker. Dat geldt voor binnen als buiten de gemeenten die meedoen aan het Experiment Gesloten Coffeeshopketen. De verwachting is dat binnen het experiment het aanbod van soorten explosief groeit. Daar hoort ook goede kennis en documentatie bij, iets wat volgens de regels van het experiment niet beschikbaar komt voor de eindconsument. Je kunt verwachten dat (medicinale) consumenten die ook bij andere coffeeshops komen steeds meer gaan verwachten over kennis van het product.

Ook de toedieningsvormen en doseringen worden vaak onderbelicht, zoals ook de aangeraden thee-zet methode van het BMC werd geridiculiseerd door Dr. Franjo Grotenhermen. Cannabinoïden zijn namelijk lipofiele stoffen, ze lossen goed op in vetten. Het tegenovergestelde is hydrofiel, stoffen die goed oplossen in water. Wil je thee zetten met cannabis, zorg dan altijd voor een vette stof er bij, zoals (amandel) melk. De hoop is dat het onderzoek van Lareb meer inzichten kan geven. Dat geldt voor de toepassing voor medische ziektebeelden evenals de toedieningsmethoden.

Als het aan mij zou liggen, zouden de Nederlandse artsen een verplichte module cannabis krijgen

Ben je medicinale cannabis consument met cannabis op recept? Dan kun je je ervaringen delen bij het onderzoek dat de komende twee jaar loopt. Daarmee help je in elk geval de artsen en aankomende patiënten die misschien net zoveel baat kunnen hebben als jij.

Als het aan mij zou liggen, zouden de Nederlandse artsen een verplichte module cannabis krijgen. Om de doodsimpele reden dat cannabis toepassingen bijna net zo alomtegenwoordig zijn (CBD vooral, maar ook steeds meer THC en andere cannabinoïden) als alcohol. Dat zien we voornamelijk bij de zwaardere ziektebeelden, zoals ook door Prof. dr. Martin van den Bent werd aangehaald. Echter verzwijgt naar schatting de helft van de patiënten die cannabis nemen het gebruik, waarschijnlijk door de stigmatisering.

Luxemburg heeft een verplichte module voorzien bij het invoeren van medicinale en recreatieve cannabis in haar beleid. Ik heb enkele stukken gezien van deze presentaties en ik denk dat je als arts al een goed overleg met je patiënt kan voeren na een dagdeel voorlichting. Daar begint dan ook het proces van ‘beter worden’: de dialoog tussen arts en patiënt met een volledig beeld van de situatie.